|
Verklaring
Nederlandse bisschoppen inzake het pastoraat
rond euthanasie en suïcide
Utrecht - 7 september 2011 - De bisschoppen hebben zich in hun vergadering
van 6 september jongstleden gebogen over de discussie die is ontstaan naar aanleiding
van de weigering van een kerkelijke uitvaart aan een parochiaan. Deze had besloten
zijn leven door euthanasie te laten beëindigen. De bisschoppen wijzen op
de door hen in 2005 opgestelde nota 'Pastoraat rond het verzoek om euthanasie
of hulp bij zelfdoding'. In deze nota worden twee aparte situaties uiteengezet.
Verzoek toedienen sacramenten
Op de eerste plaats doet zich de situatie voor dat iemand een priester verzoekt
om de sacramenten toe te dienen en/of om afspraken te maken met betrekking tot
zijn uitvaartplechtigheid. Dit terwijl deze persoon nog in leven is, maar het
voornemen heeft om zijn leven te laten beëindigen door euthanasie of zelfdoding.
In dit verzoek ligt een dubbele tegenspraak. Betrokkene wil de regie over zijn
leven en dood in eigen handen houden, terwijl men in het ontvangen van de sacramenten
zich juist overgeeft aan Gods liefdevolle ontferming. Voorts heeft de mens noch
over het eigen leven noch over dat van anderen beschikkingsrecht. Alleen aan
God komt het toe te beschikken over het leven en de dood van de mens, die Hij
naar Zijn beeld en gelijkenis heeft geschapen. Bij iemand die voornemens is
zijn leven te (laten) beëindigen ontbreekt daardoor de juiste gesteltenis
om de sacramenten te ontvangen. Door in te gaan op het verzoek om in deze situatie
de sacramenten toe te dienen en afspraken te maken over de uitvaartplechtigheid
zou de priester bovendien de indruk kunnen wekken dat hij met het levensbeëindigend
handelen akkoord is. Dit zou de verkondiging van de Kerk ten aanzien van het
aan het menselijk leven verschuldigde respect ondermijnen.
Kerkelijke uitvaart bij euthanasie
Een andere situatie doet zich voor wanneer de priester wordt verzocht om een
kerkelijke uitvaart te verzorgen voor iemand die door suïcide of euthanasie
zijn leven heeft beëindigd of laten beëindigen. Als betrokkene daartoe
heeft besloten, terwijl hij door emoties, angst en stress was overmand, is zijn
innerlijke vrijheid en daarmee de toerekenbaarheid van de daad verminderd. In
deze situatie kan de priester na rijp beraad tot de conclusie komen dat hij
voor betrokkene een kerkelijke uitvaartplechtigheid kan houden.
De Kerk verkondigt met betrekking tot het respect voor het menselijk leven
niet zelf geformuleerde regels, maar normen die voortvloeien uit Gods scheppingsordening
en uit het wezen van de sacramenten zoals Christus die heeft ingesteld, en die
zij niet eigenmachtig kan aanpassen of veranderen. Het is haar taak deze normen
voor te houden.
Euthanasie en pijnbestrijding
Ten onrechte wordt wel gezegd dat euthanasie of medische hulp bij suïcide
onontbeerlijk is om aan een ondraaglijk lijden een einde te maken. Hoewel de
Kerk verkondigt dat het lijden gedragen in vereniging met Christus, een bijzondere
waarde in zich kan dragen, leert zij tevens dat het een opdracht is om pijn
en andere symptomen naar vermogen te bestrijden. Hierbij kan men, wanneer er
geen alternatieven voorhanden zijn om het lijden tot draaglijke proporties te
verminderen, het risico nemen dat als bijwerking van zware pijnstillende middelen
het leven wordt verkort. Tevens is het geoorloofd door slaapmedicatie het bewustzijn
te verminderen of te onderdrukken, ook al kan dat leiden tot bespoediging van
het levenseinde. Voorwaarde hierbij is dat op geen enkele andere manier pijn
en andere symptomen tot draaglijke proporties kunnen worden teruggebracht en
de dosis van de toegediende slaapmiddelen niet uitgaat boven wat nodig is voor
de symptoombestrijding.
Beschikbaarheid nota
De nota uit 2005 'Pastoraat rond het verzoek om euthanasie of hulp bij zelfdoding'
is via de website van het SRKK (www.RKKerk.nl) verkrijgbaar of kan bij het Secretariaat
Rooms Katholieke Kerk (SRKK) worden besteld. Een samenvatting van de desbetreffende
richtlijnen wordt overigens jaarlijks afgedrukt in het Directorium voor de Nederlandse
Kerkprovincie.
|